Omvormers en geluidsoverlast

Wat doet een omvormer?
Een omvormer is verantwoordelijk voor het omzetten van 160 tot 800 volt gelijkspanning (afhankelijk van het aantal zonnepanelen) naar een 230 Volt wisselspanning. Deze wisselspanning is namelijk geschikt om gebruikt te worden in bijvoorbeeld het huishouden of kan terug worden geleverd aan het elektriciteitsnet.

Daarnaast zorgt een omvormer ervoor dat er zoveel mogelijk energie wordt opgewekt door de panelen zo optimaal mogelijk te laten functioneren en regelt hij dat de stroomspanning en frequentie binnen de veiligheidsnormen blijven. Tot slot monitort een omvormer heel nauwkeurig wat de elektriciteitsproductie is. Hierdoor kunnen eventuele defecten tijdig gedetecteerd en opgelost worden.

Wanneer we het over zonnestroomomvormers hebben, onderscheiden we in de regel twee soorten: de traditionele stringomvormer en micro omvormers. De functie is praktisch hetzelfde, maar bij een traditioneel stringsysteem worden meerdere zonnepanelen (string) op één centrale omvormer geschakeld. Bij een zonnestroomsysteem met micro omvormers krijgt ieder zonnepaneel zijn eigen omvormer. De geluidsoorzaken die in dit artikel worden benoemd zijn van toepassing op de traditionele stringomvormer. De voordelen van micro omvormers worden verderop in het artikel behandeld.

String-omvormer: bron van geluid?

Een omvormer is dus essentieel voor het functioneren van een zonnestroomsysteem. Het is daarom erg vervelend als juist dit apparaat voor geluidsoverlast zorgt. Daarom volgen hier de meest voorkomende oorzaken én oplossingen wanneer u last heeft van het geluid van de omvormer.

Waarom zoement een omvormer?
Een omvormer kan soms een (licht) zoemend geluid maken. Dit wordt dan veroorzaakt doordat er een ventilator in bepaalde omvormers aanwezig is. Deze ventilator houdt de omvormer goed gekoeld, waardoor hij optimaal kan blijven presteren. Bij de nieuwste generatie string-omvormers treedt de ventilator pas in werking op de piekmomenten. Het (lichte) gezoem zal dus uitsluitend midden op een zomerse dag te horen zijn, wanneer de meeste elektriciteit wordt opgewekt en de omvormer het hardst moet werken. Tot slot zijn er tegenwoordig ook string omvormers die zonder ventilator gekoeld worden, waardoor ze nog stiller werken.

Waarom tikt een omvormer?
Als de zon ’s ochtends opkomt kan een omvormer een tikkend geluid maken. Het getik wordt veroorzaakt doordat de omvormer verschillende keren gaat relais schakelen. Bij het relais schakelen bekijkt een omvormer of er voldoende spanning aanwezig is om op te starten. Indien het getik ‘s ochtends erg lang aanhoudt, kan de omvormer verkeerd zijn ingesteld. Het systeem probeert dan met te weinig spanning op te starten en zal gecorrigeerd moeten worden. Een aanpassing die over het algemeen eenvoudig is uit te voeren.

Waarom bromt een omvormer?
Naast tikken en zoemen kan de omvormer ook een brommend geluid maken. Deze bromtoon ontstaat doordat het omvormproces van gelijkspanning naar wisselspanning onder een bepaalde frequentie gebeurd. Hierdoor kunnen delen van de omvormer beginnen met trillen.

Als de omvormer vervolgens ‘direct’ op de muur is gemonteerd, kan het voorkomen dat de muur gaat meetrillen. Dit fenomeen wordt ook wel resoneren genoemd. Als gevolg van het resoneren kan er een vervelend brommend geluid ontstaan. Gelukkig is het brommende geluid vaak eenvoudig te verhelpen door de omvormer op speciale trillingsdempers te monteren. Hierdoor staat de omvormer als het ware los van de muur en kunnen trillingen niet langer doorwerken in de rest van de woning. 

Waar kunt u de omvormer plaatsen?
Doordat omvormers kunnen trillen, tikken of zoemen is het belangrijk dat er goed nagedacht wordt over de locatie waar de omvormer geplaatst wordt. Een krappe ongeventileerde ruimte (zoals een meterkast) is echter verre van ideaal, omdat de omvormer hier veel stof kan opnemen en zijn warmte moeilijk kwijt kan. De omvormer kan daarom het beste in een schuur of op zolder worden geplaatst. Hier heeft u namelijk de minste kans op geluidsoverlast en is er genoeg ruimte voor omvormer om zijn warmte af te kunnen geven.

Micro omvormers: geen geluidsoverlast en meer opbrengst!

Steeds vaker worden zonnestroomsystemen uitgerust met micro omvormers. Bij deze opstelling wordt géén gebruik gemaakt van een centrale string omvormer waar een serie zonnepanelen op zijn geschakeld, maar krijgt ieder zonnepaneel zijn eigen micro omvormer.

Het grote voordeel hiervan is dat de ‘string-serie’ geen last meer heeft van zonnepanelen die minder goed presteren. Bij een stringopstelling bepaalt namelijk het minst presterende zonnepaneel de elektriciteitsopbrengst van de volledige serie. Eén defect paneel of de schaduw van een boom op slechts één van de panelen, heeft daardoor direct grote gevolgen voor elektriciteitsproductie van het volledige systeem.

Zelfs wanneer het dakvlak volledig vrij in de zon ligt, produceren installaties met micro omvormers per saldo méér elektriciteit dan een stringsysteem. Dat komt doordat ieder individueel paneel het maximale opbrengt. Komt er bijvoorbeeld een wolk voorbij, dan heeft dit alleen invloed op de opbrengst van de panelen die op dat moment in de schaduw liggen. Daarnaast bekijkt iedere omvormer afzonderlijk van elkaar wanneer het ‘s ochtends tijd is om op te starten. Er hoeft dus net gewacht te worden op een (hoge) spanning van de serie. Hierdoor kunnen zonnepanelen met een micro omvormer vaak langer elektriciteit opwekken op een dag.

Daarnaast is geluidsoverlast van deze omvormers uitgesloten. De micro omvormer wordt namelijk direct onder het zonnepaneel op het dak gemonteerd. Er hoeft dus géén omvormer meer in huis te worden geplaatst, waardoor getik, gezoem of gebrom binnenshuis definitief verleden tijd is.

De voordelen van een micro omvormer

• Maximale opbrengst per zonnepaneel
• Schaduwvlakken hebben veel minder invloed op de prestaties
• Het zonnestroomsysteem is gemakkelijk uit te breiden
• Veiligheid: Wanneer de netspanning afgesloten wordt staan de omvormers uit
• Elektriciteitsproductie kan per zonnepaneel heel nauwkeurig worden gemeten
• Geen omvormer meer in uw woning, waardoor geluidsoverlast uitgesloten is